Menselijk gedrag wordt bijgevolg steeds gezien in het licht van de context waarin iemand zich bevindt en van het netwerk van sociale relaties van die persoon. Vanuit deze idee kan een individu niet meer alleen verantwoordelijk worden gesteld voor een bepaalde positieve of negatieve gebeurtenis, maar gebeuren zaken altijd vanuit de wisselwerking tussen mensen (de idee van circulariteit).

Een gevolg hiervan is dat binnen de systeemtherapie niet wordt gedacht in termen van schuld en oorzaak- gevolg, maar wel in termen van “ieder zijn aandeel” in de manier waarop zaken (mis)lopen tussen mensen. De wijze waarop mensen dit persoonlijk aandeel opnemen (of afwijzen) in het systeem bepaalt of een situatie in stand wordt gehouden of kan veranderen.

Dit houdt bijgevolg ook in dat storend gedrag van/ problemen bij mensen ook moet worden gezien in relatie tot het systeem waarin de persoon fungeert.

De oorzaak van het probleem wordt door de therapeut dus niet (alleen) gezien als een problematiek in de persoon zelf, maar wel in de onderlinge relatie tussen de verschillende personen die betrokken zijn. Het probleemgedrag van één van de leden wordt beschouwd als signaalgedrag (en heeft dus een signaalfunctie naar de buitenwereld toe) over wat er misloopt in het gehele systeem. Daarnaast is het tegelijkertijd een oplossing voor het huidige functioneren van de relatie tussen de leden: zolang de anderen hun gewone gedrag blijven hanteren, wordt diegene met het probleemgedrag (vaak onbewust) de zondebokfiguur.

De systeemtherapie zal niet alleen de geïsoleerde persoon met problematisch gedrag bekijken, maar zal steeds proberen inwerken op de wijze waarop mensen mekaar beïnvloeden. Op deze wijze wordt getracht verandering te brengen in inzichten, emotionele beleving en uiteindelijk in het gedrag van alle leden van het systeem met als doel een constructieve oplossing voor eenieder.